Wałbrzyska Porcelana Krzysztof, najstarsza fabryka porcelany w Polsce ogłosiła swoją likwidację. Dolnośląskie zakłady działają nieprzerwanie od 200 lat. Wykończyły je m.in. ceny gazu.
Kłopoty fabryki zaczęły się już w czasie pandemii koronawirusa, którą udało się przetrwać z trudem. Gwoździem do trumny stał się jednak kryzys energetyczny związany z wojną w Ukrainie. Sięgająca 900 procent podwyżka ceny niezbędnego do produkcji gazu spowodowała, że decyzja o zakończeniu działalności stała się nieunikniona. Kilkuset pracowników fabryki zostanie zwolnionych.
Prezydent Wałbrzycha Roman Szełemej zapewnia, że w razie likwidacji zakładów miasto pragnie ocalić po nich to, co składa się na dziedzictwo kultury materialnej, nierozerwalnie związanej z regionem Wałbrzycha i Dolnego Śląska. Oznacza to prawdopodobnie przejęcie używanych w fabryce form i wzorów. Podobnie stało się po ogłoszeniu upadłości Ceramiki Wałbrzych. Prezydent Szełemej zapowiada, że za zgodą właścicieli, pod egidą miejskiego Centrum Ceramiki Unikatowej miasto uruchomi projekt Manufaktura Krzysztof, który będzie kontynuował część produkcji, zgodnie z tradycją, jednak w skali unikalnej i w formie niekomercyjnej. W tym celu do projektu mieliby zostać zatrudnieni wybrani pracownicy Kristoffa, szczególnie specjaliści zajmujący się dekoracją porcelany.
W Wałbrzychu powszechnie uważa się jednak, że zamknięcie Porcelany Krzysztof oznacza koniec epoki białego złota.
Okres działalności fabryki oficjalnie zaczyna się w 1831 roku, kiedy Karl Krister zakłada Krister Porzellan Manufaktur. W krótkim czasie manufaktura staje się wiodącym zakładem produkcji porcelany na rynku europejskim. Wyroby eksportowane są min. do Ameryki. O renomie może świadczyć fakt, że na początku XX w. fabryka Kristera należy do jednego konsorcjum razem z marką Philip Rosenthal. Po II Wojnie Światowej przedsiębiorstwo, znajdujące się na ziemiach odzyskanych, zostaje przejęte przez państwo polskie. Produkcję kontynuują już państwowe zakłady Porcelana Stołowa Krzysztof. Na początku lat 90. Fabryka zostaje sprywatyzowana. Jej wyroby trafiają do wielu odbiorców, także na dwory królewskie oraz, za kadencji Baracka Obamy, do amerykańskiego Białego Domu.
Marka Kristoff dopisuje swój rozdział także do najnowszej historii rodzimej porcelany. W ciągu ostatniej dekady, w wyniku współpracy z kilkunastoma polskimi projektantami powstają niezwykłe kolekcje. Warto przypomnieć niektóre z nich.
Tribute to Fangor, najnowsza kolekcja Kristoff projektu Grzegorza Cebulskiego, nagrodzona wyróżnieniem must have 2022, wykorzystuje tradycyjne dla porcelany połączenie bieli i kobaltu. Efekt głębokiego koloru uzyskuje się wypalając szkliwione naczynia w wyższej niż standardowa temperaturze 1400 st. C. Efekt rozmycia nawiązuje do op-artu i jest hołdem dla wybitnego polskiego artysty Wojciecha Fangora.
Tworząc kolekcję Nathalie&George Maria Jeglińska zainspirowała się pracami projektantów postmodernistycznych, współzałożycieli słynnej włoskiej grupy Memphis z lat 80. Nathalie du Pasquier i Georga Sowdena. „Kombinacja różnic” okazała się dla autorki bardziej interesująca niż proste powtarzanie tego samego wzoru na każdym z elementów zestawu.
Kolekcja Great Inventors, wyróżniona nagrodą must have na Łódź Design Festiwal 2013, została stworzona przez Kaję Kusztrę, by przypomnieć ważne odkrycia wybitnych przedstawicieli humanizmu, takich jak Nikola Tesla czy Ada Lovelace. Artystka przedstawia postacie w subtelny sposób, za pomocą technik graficznych. Szkice komponują się z barokowym reliefem fasonu Fryderyka produkowanego w fabryce Krzysztof nieprzerwanie od 1936 roku.
Polski Stół to projekt, w którym marka Kristoff połączyła siły z Manufakturą w Bolesławcu oraz Hutą Julia z Piechowic. Powstały komplety śniadaniowe składające się z naczyń wykonanych z tradycyjnych dla Dolnego Śląska surowców: porcelany, kamionki oraz szkła kryształowego. Ten sam heksagonalny wzór został przedstawiony za pomocą trzech różnych technik: zdobienia, stempelkowania oraz szlifowania.
Limitowana kolekcja talerzy naściennych X KRISTOFF projektu Ani Kuczyńskiej liczyła tylko 365 sztuk. Każda została wykonana ręcznie. Metaliczny połysk został naniesiony specjalną techniką platynowego lustra. Symboliczne wzory zostały zaprojektowane przez Karola Śliwkę, jednego z najbardziej cenionych twórców grafiki użytkowej w powojennej historii Polski. Wzory serca, jemioły i gołębia są symbolami opatrzności, szczęścia i miłości.
Inspiracją dla kolekcji CircuS Marka Mielnickiego stał się cyrk – zanikające na naszych oczach zjawisko o długiej tradycji, budzące nostalgię autora za epoką magii, tajemnic, kuglarstwa i sztukmistrzów, w której wszystko wydawało się możliwe. Porcelana, jako materiał delikatny jest tu metaforą kruchości obecnego świata.
Kolekcja PLANTACJA Alicji Patanowskiej, wyróżniona wieloma międzynarodowymi nagrodami, to zestaw czterech porcelanowych elementów, pasujących do dowolnych szklanych naczyń, np. szklanek czy kieliszków. Zestaw jest przeznaczony do domowej uprawy ziół i roślin ozdobnych metodą hydroponiczną – w samej wodzie, bez użycia ziemi. Taki sposób umożliwia śledzenie wzrostu zarówno łodygi jak i korzenia rośliny. PLANTACJA idealnie nadaje się również do ukorzeniania szczepków roślin. Jeden z obiektów po odwróceniu działa jak mini szklarnia do kiełkowania nasion.
SHELL X autorstwa Zbigniewa Podgórskiego to kolekcja sześciu ręcznie zdobionych obiektów o unikalnej formie przypominającej muszlę. Muszle mięczaków wzbudzały zainteresowanie ludzi od najdawniejszych czasów. Służyły jako narzędzia, naczynia i ozdoby. W niektórych rejonach świata były również środkiem płatniczym. Ich różnorodność przyczyniła się do rozwoju kolekcjonerstwa. Inspirację dla artysty stanowiła również historia i szlachetny charakter samego tworzywa – porcelany.
__
Na wieść o kłopotach wałbrzyskiej fabryki wiele prywatnych osób postanowiło skorzystać z być może ostatniej szansy na zdobycie wyrobów z sygnaturą Porcelany Krzysztof. Sklep firmowy przeżywa oblężenie. Sklep internetowy nie nadąża z realizacją zamówień.
Na platformie zrzutka.pl trwa zbiórka mająca uchronić manufakturę Kristoff przed zamknięciem. Z docelowej kwoty 2 mln zł zebrano na razie kilkanaście tys.
Link do zbiórki: zrzutka.pl/narodowa-zbiorka-na-ratowanie-fabryki-porcelany-krzysztof-w-walbrzychu
Źródło zdjęć: porcelana-kristoff.pl Porcelana Krzysztof Sp. z o.o.