Jaki jest przepis na dobre życie?

Ograniczenie konsumpcji? Prostota i autentyczność? Powrót do natury? Czy zadaniem designu jest sięganie w przyszłość, czy czerpanie ze źródeł?  Odpowiedzi na te pytania szukali twórcy tegorocznego Łódź Design Festival. Edycja trzynasta, na przekór przesądom, miała być tą szczęśliwą, ponieważ to szczęście właśnie stało się przedmiotem jej zainteresowania.

Z jednej strony pragniemy komfortu, zaspokojenia, luksusu. Z drugiej, nasze codzienne wybory mają wpływ na otoczenie i środowisko naturalne. Utraciliśmy nie tylko kontakt z naturą, ale także z samymi sobą i ze sobą nawzajem. Czy, jak twierdzą twórcy wystawy „Miłosne Reżimy” potrzebna nam emocjonalna siłownia ćwicząca proste gesty wyrażające uczucia?  Czy dobre życie jest w tej sytuacji możliwe?

Czy dobre życie da się zaprojektować?

Projektanci, mając na celu poprawę jakości naszego życia, mogą również wpływać na nasze przyzwyczajenia. Za pomocą zaprojektowanych przez siebie przedmiotów, miejsc czy usług mogą zmienić nasze nawyki na bardziej korzystne dla zdrowia i psychiki oraz dla środowiska naturalnego.

Jaką rolę odgrywają w naszym życiu przedmioty i relacje z nimi? Czy i w jaki sposób mogą sprawić, aby było ono dobre? Rozwiązania design znajduje zarówno w  spojrzeniu w przyszłość jak i w powrocie do tradycji i źródeł. Przywrócenie rangi rzemiosłu, wytwarzanie przedmiotów tak, by zminimalizować ilość odpadów i zanieczyszczeń, zwrot ku ekologicznym tworzywom i powrót do niektórych, niesłusznie zapomnianych materiałów i praktyk to niektóre ze sposobów.

Robić rzeczy. Projektowanie i rzemiosło

Rzemiosło było głównym tematem wystaw: „Zasoby. Od materiałów do produktów”,„Praga na wzór. Projektowanie z rzemiosłem” oraz „Robić/Rzeczy”.

Na wystawie „Zasoby. Od materiałów do produktów” zaprezentowano wszystkie etapy procesu wytwarzania produktów takich jak: ceramika, szkło  kryształowe czy sztućce. Zwiedzający mieli okazję zobaczyć cały łańcuch produkcji – „how it’s made” krok po kroku od mieszanki surowców po ręczne zdobienie. 

Majstersztyk – rzecz unikatowa, wykonana z największym kunsztem. Tak określano przedmiot wykonywany przez rzemieślnika na egzaminie mistrzowskim. Współczesne majstersztyki zaprezentowane na wystawie „Praga na wzór. Projektowanie z rzemiosłem”. Powstały we współpracy, którą zainicjowało Muzeum Warszawskiej Pragi oraz Wydział Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych. Od 2015 roku prowadziły one program dydaktyczny, łączący studentów z doświadczonymi rzemieślnikami. Świeże wzornictwo z tradycyjnymi narzędziami, materiałami i technikami wytwórczymi.

Związek wyrobu z jego twórcą opiera się na bardzo skomplikowanej wiedzy ciała. Rzemieślnik – podobnie jak muzyk – tworzy całym ciałem. Wykorzystuje potencjał swoich ruchów, zmysłów, uważności, by relacje, w które wchodzi z różnymi materiałami, narzędziami i urządzeniami przyniosły zamierzony skutek. Wiedza o materiale i narzędziach sprawia, że rzemiosło – czy nowe, czy dawne – wymaga żmudnej nauki przez ćwiczenie; równocześnie jednak daje poczucie osadzenia w materii świata.  Wystawa „Robić/Rzeczy” próbowała wprowadzić nas w świat narzędzi i materiałów oraz czynności charakterystycznych dla różnych rzemiosł.

make me! 2019

Doskonały przykład wykorzystania rzemieślniczych sposobów produkcji oraz eko innowację doceniło także jury konkursu make me! Plebiscytu, do którego zgłoszenia co rok napływają z całego świata. Tym razem nadesłane zostały m.in. z Egiptu, Korei Południowej, Hong Kongu, Rosji, Kanady czy Argentyny. Ze 148 otrzymanych propozycji jury wybrało 22 projekty, które zostały zaprezentowane na wystawie pokonkursowej.

W tym roku jury było wyjątkowo jednomyślne. Nagrodę główną otrzymał duet projektantów: Patrick Henry Nagel oraz Nils Korner ze studia Haus Otto za projekt The One Dollar Glasses. Przyznający nagrodę docenili projekt za wrażliwość społeczną, wnikliwą analizę problemu na każdym etapie oraz jakość i estetykę wykonania końcowego produktu.

Na świecie ponad 150 milionów ludzi z wadą wzroku nie stać na zakup okularów. Osoby te często nie mogą pracować ani wspierać swojej rodziny. Dzieci z tego powodu rezygnują ze szkoły. OneDollarGlasses to okulary, które wytworzyć można w prosty sposób, lokalnie, za pomocą niewielkiego podręcznego zestawu. Koszt tak wytworzonej pary okularów to około jednego dolara. OneDollarGlasses jest jednocześnie projektem społecznym zatrudniającym i wspierającym ludzi m. in. w Malawi, Burkina Faso czy w Indiach.

Więcej o projekcie OneDllarGlasses przeczytacie tutaj: https://www.onedollarglasses.org/

Nagrodę specjalną w plebiscycie make me! ufundowaną przez Łódź Design Festival, otrzymał Mateusz Mioduszewski za projekt ASHka – ceramika z popiołu.

Olbrzymia część energetyki naszego kraju oparta jest nadal na paliwach kopalnych. Za tą dziedziną gospodarki kryją się ogromne pokłady odpadów. Przeważającą część pozostałości okołoenergetycznych stanowią popioły. Projektant stworzył tworzywo zawierające aż 70% odpadu popielnego. Materiał zbadany pod względem technicznym okazał się doskonały do tworzenia na przykład płyt ceramicznych czy naczyń. Dodatkową zaletą tworzywa jest możliwość naturalnego barwienia oraz formowania.

Waga eksperymentu

Do dokonywania tego typu odkryć prowadzą godziny, dni, miesiące prób i błędów, podczas których projektanci muszą stać się wynalazcami. Opracowanie nowych materiałów czy technologii odbywa się na drodze eksperymentu. To właśnie eksperyment stał się tematem dwóch wystaw prezentujących efekty pracy młodych projektantów: „Nowe oblicze wełny. Eksperymenty materiałowe” Wydziału Projektowego ASP w Katowicach oraz  „1 kg ceramiki” School of Form. W obu przypadkach studenci pracowali z danym im materiałem i w ramach własnych badań szukali innowacyjnych sposobów wykorzystania go lub łączenia z innymi składnikami.

must have!

Przeglądem niemal wszystkich najciekawszych, (mniej lub bardziej) rynkowych nowości minionego roku była jak zwykle wystawa pokonkursowa plebiscytu must have! Zobaczyć mogliśmy między innymi: nowoczesne lampy Lexavala, Wazon The Man Vase projektu Marii Jeglińskiej dla Autor Rooms, czy kolekcję mebli Shark&Orka projektu Tomasza Augustyniaka dla Marbet Style, a także kolekcję szkła Sacred projektu gwiazdy światowego designu, Karima Rashida dla Krosno Glass

Jaime Hayon powraca

Po wizycie podczas Łódź Design Festival 2018 do Łodzi powrócił także słynny projektant Jaime Hayon. Zachwycony nowo poznanym miastem postanowił zgłębić jego włókiennicze tradycje. Zainspirowany Łodzią i zauroczony klimatem festiwalu Jaime Hayon zaproponował przygotowanie swojej nowej instalacji właśnie tutaj. Podczas 13. edycji Łódź Design Festival projektant zaprezentował premierowo MASQUEMASK INSTALLATION. Koncepcją instalacji stało się stworzenie szeregu masek, twarzy, inspirowanych grafiką i bardzo osobistym, trójwymiarowym wszechświatem kolorów, linii i motywów. To podróż po powierzchni oddziałującej z formą. Inspiracje do stworzenia dywanów – masek pochodzą także z różnych kultur: Mezopotamii, Meksyku czy starożytnego Rzymu.

Żyjemy u progu katastrofy. W schyłkowym okresie świata, który znamy. Wywołane przez człowieka zmiany klimatyczne sprawią, że w niedługim czasie wielu z nas będzie walczyć o przetrwanie. Czy dobrze ukierunkowany i przemyślany design może nam pomóc? Czy może coś zmienić? Czy zdołamy odnaleźć się w nowych okolicznościach i będziemy w stanie wieść w nich godne, dobre życie? Na pewno przekonamy się, czy dokonywaliśmy dobrych wyborów.