Co to jest minimalizm?

Potocznie minimalizm kojarzy się nam z konkretną estetyką. Co wyróżnia minimalistyczne przedmioty? Czy tylko wygląd? Poznajcie 7 zasad minimalizmu w designie, wraz z ilustrującymi je przykładami – minimalistycznymi rzeczami, made in Poland.

Zacznijmy jednak od krótkiej definicji samej idei minimalizmu. W szerszym ujęciu minimalizm to styl życia polegający na umiłowaniu prostoty oraz samoograniczeniu. Minimalizm jest zatem praktyką o wymiarze duchowym i etycznym mającą swe konsekwencje w sferze materialnej. Właśnie ta zależność interesuje nas w kontekście designu. Za każdą rzeczą, która została zaprojektowana stoją bowiem określone przekonania.

Co nam daje minimalizm? 

Na czym polega dobroczynny wpływ samoograniczenia? Już dzieła starożytnych, jak nauki Buddyzmu czy choćby greckich stoików, wskazują na ograniczenie swoich potrzeb i pragnień jako drogę do osiągnięcia przez człowieka szczęścia i psychicznej równowagi. W obecnych czasach minimalizm staje się odpowiedzią na wiele problemów naszej cywilizacji, takich jak konsumpcjonizm, zatrucie środowiska czy nadmiar bodźców. Czy mamy zatem pozbyć się wszystkiego, co mamy? Porzucić wszelkie doczesne uciechy? Niekoniecznie. Minimalizm nie jest tożsamy z ascezą. To nakierowana na szukanie harmonii sztuka dobrego życia.

Minimalizm w praktyce. 

Dobre życie polega na dokonywaniu codziennych wyborów. Żyć zgodnie z zasadami minimalizmu to stosować umiar i  wprowadzać ład, także w sensie dosłownym. Oznacza to, poza utrzymywaniem porządku, m.in. ograniczanie naszych zapędów do bezrefleksyjnego kupowania ciągle nowych przedmiotów, posiadania coraz więcej. Dokonywanie bardziej świadomych wyborów, dzięki którym mamy dokładnie to, co naprawdę nam służy. Wybieramy tylko te przedmioty i czynności, dzięki którym pozostajemy  w zgodzie ze sobą i światem.

Minimalizm po polsku.

W posiadaniu mniej nie chodzi zatem tylko o ilość rzeczy, ale o przedmioty, które sprawią, że to „mniej” będzie dla nas znaczyło więcej.  Opracowałam  7 zasad minimalistycznego designu. Przedstawię je Wam teraz, pokazując przedmioty zaprojektowane w ostatnich latach przez polskich projektantów i produkowanych przez polskie marki, które są doskonałym przykładem rzeczy zgodnych z ideą minimalizmu.

7 zasad minimalizmu w designie

1. MNIEJ DESIGNU

Orędownikiem minimalizmu we wzornictwie był projektant Dieter Rams, który stworzył słynny dekalog designu. Jedna ze sformułowanych w nim zasad brzmiała kontrowersyjnie: „im mniej designu, tym lepiej”. Najważniejsze w przedmiocie jest to, co stanowi jego istotę. Wszystko inne jest zbędne. Wartością nadrzędną jest prostota i „czystość” projektu. Prostota oznacza także łatwość użytkowania. Przedmiot powinien być jak najprostszy w obsłudze, intuicyjny. Rzeczy powinny być zrozumiałe, oczywiste. Jasno komunikować swe funkcje. Design obejmuje cały cykl życia projektowanej rzeczy. Nie należy więc zapominać także o tym, by przedmiot był jak najprostszy w produkcji, transporcie i późniejszej utylizacji. Jest to ważne zarówno ze względów ekonomicznych, jak i dla ochrony środowiska.

Moją wersję dekalogu designu poznacie tutaj:  10 cech doskonale zaprojektowanego przedmiotu, czyli subiektywny dekalog designu

2. MNIEJ BOGACTWA

Rzeczy wytworzone w duchu minimalizmu cechuje celowa oszczędność formy. Przedmioty użytkowe są dyskretne, czyli neutralne i powściągliwe. Dzięki temu cała nasza uwaga zwrócona jest na materiał, tworzywo, z którego owe przedmioty są wykonane, a także na ich kształt czy krój. Rezygnacja z pstrokatych kolorów, wzorów, ozdób czy wszelkich zbędnych dodatków sprawia, że przedmioty minimalistyczne, w przeciwieństwie do tych zaprojektowanych „na bogato” szybko  nam się nie opatrzą. Prostota formy jest zatem nie tylko manifestem, ale ma także zastosowanie praktyczne. Oszczędna stylistyka sprawia, że tak zaprojektowane rzeczy pasują do wszystkiego, sprawdzają się w każdym otoczeniu i różnych okolicznościach. Są uniwersalne.

3. MNIEJ MODY

Wspomniałam już o tym, że minimalistyczne przedmioty szybko się nie nudzą. Czy to, że są dobrej jakości, trwałe i solidnie wykonane wystarcza, byśmy nie chcieli się ich pozbyć i pragnęli je zachować na lata? Moim zdaniem muszą mieć coś jeszcze. To „coś”, co sprawi, że będziemy pragnęli zatrzymać je na dłużej. Jak mawiała cytowana już przeze mnie Coco Chanel: „Moda przemija. Styl pozostaje.” Minimalizm stawia na styl, który w przeciwieństwie do sezonowych trendów, jest ponadczasowy. Nie ulega chwilowym modom i dlatego nie przestaje zachwycać, nawet przez kolejne dekady.

4. MNIEJ BLICHTRU

Prosta forma przedmiotu, jego oszczędna linia idą w parze ze szlachetnością materii. Przedmioty minimalistyczne wykonane są zwykle z naturalnych materiałów, takich jak kamień, metal, drewno, porcelana, wełna czy len. Te tworzywa niczego nie udają, nie imitują. Są trwałe. Dzięki temu przedmiot służy nam długo i pięknie, naturalnie się starzeje. Minimalizm jest przeciwieństwem pozy czy fałszu, opiera się na autentyczności. Przedmioty „z duszą”, naturalnie niedoskonałe, a zatem niepowtarzalne, jak choćby naczynia wykonane ręcznie z ceramiki, są zgodne także z duchem japońskiego wabi-sabi.

5. MNIEJ WPŁYWU

Bardziej zrównoważona i odpowiedzialna produkcja to mniej odpadów poprodukcyjnych i zanieczyszczeń. Wytwarzanie lokalne, bez konieczności dalekiego transportu to mniejszy ślad węglowy. Produkcja rzemieślnicza na mniejszą, niemasową skalę to zwykle większy szacunek dla pracowników  i odpowiedzialność społeczna. Przedmioty minimalistyczne to dla mnie także te, których wytwarzanie minimalizuje szkody dla ludzi i środowiska naturalnego. Ich powstawanie nie pozostawia negatywnego śladu społecznego i w przyrodzie.

6. MNIEJ RZECZY

Populacja ludzi na Ziemi wzrasta w szybkim tempie. W ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat ma nas być już 10 miliardów. Wysoka gęstość zaludnienia panująca w wielu miejscach, zwłaszcza w wielkich aglomeracjach miejskich sprawia, że mamy coraz mniej przestrzeni do życia. Architekci projektują coraz mniejsze jednostki mieszkalne. Domy i mieszkania przyszłości stają się więc coraz bardziej kompaktowe. Aby zapewnić nam odpowiednie warunki życia, wnętrza i rzeczy w nich przechowywane muszą spełniać jednocześnie kilka różnych funkcji. Zgodne z duchem czasu i filozofią minimalizmu są zatem przedmioty wielofunkcyjne. Więcej funkcji oznacza  mniej rzeczy.

7. MNIEJ OPCJI 

Nieograniczony wybór stał się przekleństwem. Problemem „pierwszego świata”, z którym często na co dzień nie potrafimy sobie poradzić. Nasze  przeciążone nadmiarem informacji i bodźców umysły nie są w stanie odróżnić prawdziwych potrzeb od tych wytworzonych przez rynek i sprawny marketing. Praktykowanie minimalizmu przynosi ukojenie w wymiarze psychicznym, a także może przynieść ulgę naszym zmysłom. Salon urządzony w minimalistycznym stylu pomoże nam uspokoić myśli po ciężkim dniu. Minimalistyczny ogród ukoi nasze zmysły. Minimalizm to inaczej harmonia. Mniej niepotrzebnych rzeczy wokół nas to mniej bałaganu w naszym umyśle. Prostota i piękno minimalistycznych przedmiotów pomogą nam złapać psychiczną równowagę. Naturalne materiały łagodnie pobudzą zmysły. Pozwolą, choć na chwilę odeprzeć chaos i być ze sobą tu i teraz. Chwilę, w której będzie mniej wszystkiego, co wokół a więcej nas samych. W końcu mniej podobno znaczy więcej.

Zainteresował Cię temat minimalistycznego stylu życia? Zastanawiasz się jak go wprowadzać, by zapanował w Twoim domu i w szafie? Jak zacząć? Co wyrzucić? Zajrzyj np. na blog Katarzyny Kędzierskiej simplicite.pl lub do jej książki Chcieć mniej. Minimalizm w praktyce.

Książka o minimalizmie, która swego czasu mnie skłoniła do refleksji i… generalnych porządków to Sztuka prostoty Dominique Loreau. Pozycja do dziś szeroko komentowana. Chociaż niektóre głoszone w niej tezy są dość kontrowersyjne, lekturze nie można odmówić siły przekazu i warto ją znać. 

Zdjęcia pochodzą ze stron marek i projektantów:

ŁYKO https://lykowarsaw.pl/ , https://www.instagram.com/lykowarsaw/

AGNIESZKA BAR https://agnieszkabar.pl/

TRE Product http://treproduct.com/en/

HADAKI http://hadaki.co/

Jan Kochański http://jankochanski.com/ 

– szczotka i szufelka MENU do kupienia np. w momastudio.pl 

Lexavala https://lexavala.com/

Nago https://nago.store/

UAU Project https://uaushop.eu/

item projekt https://www.item-projekt.com/

Pani Jurek http://www.panijurek.pl/pl/